تنظیم دادخواست حقوقی

رسیدگی به دعاوی حقوقی در دادگستری مستلزم تقدیم دادخواست از طرف مدعی(خواهان) است. دادخواست به دفتر دادگاه و در نقاطی که چند شعبه وجود دارد، به دفتر شعبه اول تسلیم می شود. دادخواست به برگه چاپی مخصوصی گفته می شود که درخواست خواهان درآن قید شده است؛ به عبارت دیگر دادخواست بیان ادعا نزد مراجع قضایی در اوراق مخصوص است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وکالت دات اینفو ، بسیاری از شهروندان که قصد دارند برای نخستین بار در دادگاه علیه شخصی اقامه دعوا کنند، اطلاع ندارند که برای مطرح کردن این دعاوی باید چه اقداماتی انجام دهند و همین امر موجب سرگردانی آنها در مراجع قضایی و دادگا ه ها می شود. رسیدگی به دعاوی حقوقی در دادگستری مستلزم تقدیم دادخواست از طرف مدعی(خواهان) است. دادخواست به دفتر دادگاه و در نقاطی که چند شعبه وجود دارد، به دفتر شعبه اول تسلیم می شود. دادخواست به برگه چاپی مخصوصی گفته می شود که درخواست خواهان درآن قید شده است؛ به عبارت دیگر دادخواست بیان ادعا نزد مراجع قضایی در اوراق مخصوص است.

دادخواست را می توان از محل فروش اوراق قضایی واقع در همه دادگستری ها و مجتمع های قضایی در سراسر کشور تهیه کرد. هر چند دادخواست بر اساس نوع مطالب مندرج در آن (بر اساس نوع خواسته) تاحدی با هم متفاوتند همگی آنها اغلب حاوی نکات مشترک هستند، اما قبل از اینکه به نحوه تنظیم و ارکان دادخواست بپردازیم اول به اقسام دعوا و شرایط تحقق دعوا می پردازیم.

اقسام دعوا

دعاوی را از جهات مختلف طبقه بندی کرده اند که دعوای حقوقی و دعوای کیفری مهمترین تقسیم بندی هاست. دعوای حقوقی از اختلاف در روابط حقوقی، مدنی و تجاری ناشی می شود. این اصطلاح در مقابل دعوای جزایی یا کیفری استعمال می شود. دعوای کیفری عبارت از دعوایی است که موضوع آن رسیدگی به جرمی از جرایم است؛ جرایمی که وقوع آن و اقامه دعوا یا شکایت علیه آن از سوی شاکی عمومی یا خصوصی منجر به صدور کیفر یا مجازات معین برای آن می شود.

یک دعوای حقوقی یا کیفری به انواع دیگری نیز تقسیم می شود. در واقع دعوای حقوقی یا کیفری به دعواهای مالی و غیرمالی، خانوادگی و غیرخانوادگی، دعوای عینی و دینی نیز تقسیم می شود.

شرایط تحقق دعوا

شرایط تحقق دعوا به زبان ساده تر، یعنی اینکه شکایت یا دعوا چه ویژگیهایی باید داشته باشد که بتوان آن را در محکمه مطرح کرد. وجود حق و تجاوز و تعدی یا انکار نسبت به حق مزبور دو شرط اصلی تحقق شکایت است؛ یعنی حقی باید وجود داشته باشد که این حق پایمال شده باشد. در این صورت دو طیف شکل می گیرد که یکی ذینفع و خواهان و دیگری خوانده یا خواندگان هستند؛ یعنی کسی که حق او پایمال شده است و کسی یا کسانی که حق را پایمال کرده اند.

شروط دیگر این است که مورد دعوا یا شکایت و در واقع محتوای شکایت معین و مشخص باشد و قابلیت اقامه دعوا را داشته باشد. به عبارت دیگر باید موضوعی باشد که قانونا و ذاتا قابل شکایت باشد. پس از احراز این شرایط در یک دعوا، نوبت به تنظیم و تقدیم دادخواست مطابق مقررات قانونی از سوی اقامه کننده دعوی یا نماینده قانونی (وکیل) او می رسد.

دادخواست چیست؟

حال باید بدانیم دادخواست و محتوای آن چیست؟ دادخواست باید حاوی نکات زیر باشد: نام، نام خانوادگی، نام پدر، سن، اقامتگاه و حتی الامکان شغل خواهان یا شاکی و در صورتی که دادخواست توسط وکیل تقدیم شود، مشخصات وکیل نیز باید درج شود. نام، نام خانوادگی، اقامتگاه و شغل خوانده تعیین خواسته و بهای آن مگر آنکه تعیین بها ممکن نبوده یا خواسته مالی نباشد. تعهدات یا جهاتی که به موجب آن، خواهان خود را مستحق مطالبه می داند؛ به طوری که مقصود واضح و روشن باشد. در واقع دادخواست باید حاوی دلایل و شرح مواردی باشد که به موجب آن شاکی خود را مستحق شکایت و مطالبه حق و حقوق خود می داند.

در دادخواست باید ادله و وسایلی که خواهان برای اثبات ادعای خود دارد، از اسناد و نوشته ها و شهود و غیره ذکر شود. بدیهی است که امضای دادخواست دهنده و در صورت عجز از امضا اثر انگشت او نیز لازم است. به موجب قانون، در صورتی که هر یک از اصحاب دعوی عنوان قیم، متولی، وصی، مدیریت شرکت و امثال آن را داشته باشد، باید تصریح شود. همچنین اقامتگاه خواهان و خوانده باید با تمام خصوصیات از قبیل شهر، روستا، خیابان، پلاک، طبقه و... همچنین اگر خواهان یا خوانده شخص حقوقی باشد، اقامتگاه شخص حقوقی قید شود.

تفاوت دادخواست با درخواست

اگر شما به هر دلیل مجبور به تقدیم دادخواست به دادگاه شدید، باید این را نیز بدانید که در مقابل دادخواست مفهومی به نام درخواست نیز وجود دارد که متفاوت از دادخواست است. درخواست در خصوص امور غیرترافعی است ولی دادخواست برای دعاوی ترافعی است یعنی دادخواست برای حل و رفع یک مرافعه است اما درخواست این گونه نیست.

دادخواست الزاما باید در فرم مخصوص چاپی نوشته شود ولی درباره درخواست چنین نیست. درخواست در واقع خواسته ای از دادگاه است که خیلی از مراحل و شرایط دادخواست را ندارد و نیازی به نوشتن آن روی فرم های مخصوص چاپی دادگاه ها نیست. هر دادخواستی نوعی درخواست هم هست ولی عکس آن صادق نیست. به طور کلی درخواست هایی که به مراجع قضایی تقدیم می شود، برخی باید حتما در برگ چاپی مخصوص باشد و بعضی دیگر لازم نیست در فرم مخصوص چاپی بوده باشد. دسته دوم را به اصطلاح درخواست گویند. درخواست هایی که به تقدیم دادخواست نیاز ندارد، عبارتند از: درخواست تامین دلیل، درخواست تامین خواسته، درخواست صدور گواهی انحصار وراثت، درخواست مهر و موم ترکه، درخواست تحریر ترکه، درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش، درخواست صدور گواهی صلح و سازش یا صدور گواهی گزارش اصلاحی، درخواست تاخیر اجرای حکم، درخواست صدور حکم به بطلان رای داور، درخواست هزینه رفت وآمد به دادگاه و جبران خسارت حاصله از آن از جانب شاهدان، درخواست صدور حکم حجر، تعیین قیم و درخواست تقسیم ترکه یا ارث. ماهیت این درخواست ها اصولا شکایتی یا دعوایی نیست.
منبع : وکالت دات اینفو