نکات نقل و انتقال خودرو

          رضا صومی - وکیل پایه یک دادگستری 
            بازدید : 1005
          دوشنبه 22 اردیبهشت 1393
           نظرات (0)
        

اگر فروشنده یا خریدار یا هر دو، نخواهند یا نتوانند جهت تعویض پلاک حضور یابند، می‌توانند با مراجعه به دفترخانه، تقاضای تنظیم وکالت جهت تعویض پلاک کنند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وکالت دات اینفو ، نقل و انتقال خودرو از رایج‌ترین و مهم‌ترین معاملات افراد جامعه محسوب می‌شود. لذا لازم است که شهروندان از زوایای حقوقی و اجرایی این‌گونه معاملات مطلع باشند تا در این مسیر دچار خسران نشوند. مطابق مقررات موجود، در خرید و فروش انواع خودرو و تنظیم سند آن مراحل زیر به‌ ترتیب باید لحاظ شود :

الف) قرارداد (مبایعه نامه) : در نقل و انتقال خودرو نیز مانند دیگر معاملات، فروشنده و خریدار باید قراردادی میان خود داشته ‌باشند که ضمن آن طرفین، با قید مشخصات کامل خودرو، وعده و زمان تنظیم سند را به‌ طور کامل مشخص کنند. قرارداد مذکور باید جامع و دربردارنده منافع فروشنده و خریدار و تمام نکاتی باشد که ممکن است عدم درج، درآینده باعث بروز اختلاف شود که این موارد شامل مدل، رنگ، وسایل خودرو، تک‌سوخت یا دوگانه سوز بودن آن و... است. تعهدات طرفین نظیر قیمت تمام شده و نحوه و مراحل پرداخت آن از سوی خریدار، زمان تحویل خودرو ( به همراه بیمه شخص ثالث و کارت‌سوخت و ابزار آن و ...) از سوی فروشنده به خریدار، توافق بر زمان و نحوه تعویض پلاک خودرو، تکلیف فروشنده به پرداخت کلیه بدهی‌های خودرو اعم از عوارض سالانه شهرداری (مخصوص سواری و وانت دوکابین ) و مالیات (مخصوص کلیه وانت‌ها و سواری‌های‌کار )، زمان حضور در دفترخانه و هر آنچه که عرف جهت منافع هر دو نفر ایجاب می‌کند.

ب ) تعویض پلاک خودرو : پس از تنظیم قرارداد خصوصی میان فروشنده و خریدار، اولین گام در رسمی کردن معامله آن است که دو طرف به همراه خودرو مورد معامله ( قبل از حضور در دفاتر اسناد رسمی )، به مراکز تعویض پلاک مراجعه کنند و ضمن ارائه مدارک و مستندات، اقدام به فک پلاک قبلی خودرو و نصب پلاک جدید به‌نام خریدار کنند. آنچه جهت ارائه به کارشناسان این مراکز لازم است شامل: مدارک شناسائی فروشنده و خریدار، برگ سبز خودرو، بنچاق به‌نام فروشنده (بنچاق قطعی منقول) و برگ کمپانی، معاینه فنی، مدارک مربوط به احراز آدرس و محل سکونت خریدار (نظیر سند منزل یا اجاره نامه با کد رهگیری و قبوض برق و تلفن به‌ نام خریدار یا بستگان درجه اول وی) البته در رویه موجود مراکز تعویض پلاک، اگر خریدار برای اولین بار اقدام به اخذ پلاک می‌کند نیازی به موارد مذکور در احراز محل سکونت وی نیست.

اگر فروشنده یا خریدار یا هر دو، نخواهند یا نتوانند جهت تعویض پلاک حضور یابند، می‌توانند با مراجعه به دفترخانه، تقاضای تنظیم وکالت جهت تعویض پلاک کنند. که این موضوع به دو صورت ممکن است :

1- تنظیم وکالت‌کاری و تعویض پلاک، در این‌صورت با امضای وکالت از سوی فروشنده، خریدار و وکیل وی(بدون نیاز به حضور فروشنده) به مراکز تعویض پلاک مراجعه و مراحل قانونی را انجام داده و پس از تعویض پلاک خودرو ، مجددا به همراه فروشنده جهت تنظیم سند قطعی خودرو به دفترخانه مراجعه می‌کنند. (در این حالت فروشنده جهت امضای سند قطعی مجددا باید در دفتر خانه حضور یابد)

2-تنظیم وکالت فروش خودرو، که با امضای فروشنده، دیگر نیازی به حضور وی در مراکز تعویض پلاک و پس از آن، در دفترخانه، نیست و تمامی مراحل توسط وکیل (خریدار) انجام می‌شود.

به دو دلیل پیشنهاد می‌شود شهروندان حتی الامکان از خرید و فروش وکالتی پرهیز کنند. اول اینکه قانون جدید رسیدگی به تخلفات راهنمایی و رانندگی مسئولیت‌های ناشی از تخلفات را متوجه صاحب پلاک خودرو دانسته و به حساب وی منظور می‌دارد. پس در صورت تنظیم هرگونه وکالت نیز روش صحیح آن ‌است که، ضمن توافق با یکدیگر، فروشنده با درج مدت زمان مناسب جهت تعویض پلاک در وکالت‌نامه، خریدار را ملزم به تسریع در فک پلاک کند. (همچنین فروشنده از اعطا حق توکیل به خریدار، خودداری کند). دوم اینکه دوام اعتبار وکالت در قوانین منوط به شرایطی است که گاه از حیطه اختیارات فروشنده و خریدار خارج است. فوت فروشنده (موکل) یکی از این مواردی است که موجب تزلزل اعتبار وکالت شده و در حال حاضر دررویه سیستم ثبت آنی معاملات در دفاتر اسناد رسمی، پس از فوت فروشنده امکان تنظیم سند برای خریداری که با اخذ وکالت اقدام به تعویض پلاک کرده است، وجود ندارد، لذا خریدار متحمل ضرر و زیان خواهد شد.

ج) تنظیم سند قطعی در دفاتر اسنادرسمی : مطابق ماده 29 قانون جدید، پس از تعویض پلاک خودرو، فروشنده و خریدار باید با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی سند قطعی خودرو را تنظیم و امضا کنند و برگ سبز خودرو به هیچ عنوان سند مالکیت خودرو محسوب نمی‌شود.

مدارک مورد نیاز، جهت تنظیم سند قطعی دردفاتر اسناد رسمی عبارت است از : برگ سبز جدید (شناسنامه خودرو ) و تائیدیه نقل و انتقال خودرو (صادره در مراکز تعویض پلاک )، بنچاق قبلی یا برگ کمپانی (به نام فروشنده)، اصل مدارک شناسائی فروشنده و خریدار ، بیمه نامه شخص ثالث و کارت سوخت ، برگ مفاصاحساب پرداختی عوارض سالانه شهرداری (تا پایان سال قبل، برای سواری‌ها و وانت‌های دوکابین) دفاتر اسناد رسمی تکلیفی در خصوص اخذ مالیات مشاغل (وانت‌ها و سواری‌های‌کار) و عدم خلافی خودرو، ندارند. لذا شایسته است خریدار این موارد را تا زمان تحویل خودرو به وی، از فروشنده مطالبه کند. فروشنده موظف به تسویه کامل آن است. هزینه‌های تنظیم سند خودرو در دفاتر اسناد رسمی سراسر کشور یکسان و بر اساس جداول مالیاتی است. این هزینه‌ها، حق الثبت و مالیات نقل و انتقال (ویژه دولت) و حق التحریر (مخصوص دفترخانه)، است. که برای هر خودرو و با هر مدل، مبلغ متفاوتی است. و بر اساس عرف موجود پرداخت سهم دولت به عهده فروشنده و پرداخت حق دفترخانه بر عهده دو طرف معامله ( بالمناصفه ) است. مگر فروشنده و خریدار توافقی غیر از آن کرده باشند که در این‌صورت عمل به توافق در اولویت بوده و محترم خواهد بود.

نویسنده : یوسف خمسه ( کارشناس حقوق ثبتی و مدرس مراکز آموزش عالی )
منبع : وکالت دات اینفو