7 نکته حقوقی - شماره 3

1- اراده انشایی، به مبرز نیاز دارد. بنابراین لفظ یا عملی باید ابراز گردد تا اراده انشایی ذی اثر شود. مبرز خاصی در ایران برای ابراز قصد انشا وجود ندارد و علی­الاصول عقود با هر وسیله­ای که قصد انشا را نشان دهد منعقد می­شود جز عقد نکاح که مبرز اصلی آن لفظ است مگر در صورت فقدان قدرت تکلم در یکی از طرفین یا هردو.

2- همانطور که قتل عمد مورث، توسط وارث اعم از اینکه به مباشرت باشد یا شراکت یا تسبیب، مانع از ارث است، حاجب کشی نیز اگر با انگیزه ارث بردن باشد، مانع ارث است. مثلاً تصور کنید مریم هیچ وارثی در طبقه اول جز فرزندش ندارد. برادر او برای اینکه دارایی او را تملک کند فرزند او را به قتل می­رساند. در اینجا برادر از مریم ارث نمی­برد البته به شرط آنکه انگیزه قاتل ثابت شود ولی در فرض قتل مستقیم مورث، انگیزه نامشروع و پلید مفروض است و نیازی به اثبات ندارد. برعکس قتل حاجب که انگیزه باید ثابت شود تا مانع ارث شود.

3- دوستان با دقت به این چند جمله توجه کنید:

-زمانی که شخصی مالی را من غیر حق دریافت کرده مستحق هزینه­ هایی که برای نگاهداری مال کرده، نمی­باشد در صورتی که عالم به عدم استحقاق خود باشد.

-زمانی که شخصی مالی را من غیر حق دریافت کرده، مالک آن مال باید هزینه­های نگاهداری را بپردازد مگر اینکه متصرف عالم به عدم استحقاق خود باشد.

- زمانی که شخصی عالم به عدم استحقاق خود باشد و مال غیر را دریافت کند مالک آن مال معاف از پرداخت هزینه های نگاهداری است.

- همانطور که می­بینید سه جمله فوق، مفهوم و معنی واحدی دارد ولی به 3 روش مختلف نگارش شده است. شما باید آنقدر سرعت عمل داشته باشید که بتوانید وقتی مفهوم را از قبل در ذهن خود ذخیره کرده اید، آنرا به اشکال مختلف و صحیح بیان کنید.

4- فقدان اوصاف مورد معامله زمانی باعث بطلان عقد می­شود که باعث اشتباه شود و اشتباه زمانی پدید می­آید که از اوصاف اساسی مشروط تخلف شود ولی فقدان اوصاف مهم یا معمولی حتی اگر مشروط هم باشند باعث اشتباه نشده و معامله، صحیح ولی قابل فسخ است.

5- هرگاه در عقد شرط شده باشد که مشروط علیه مال معینی را رهن بدهد و آن مال تلف یا معیوب شود در صورتی که تلف قبل از قبض باشد، چون رهن محقق نشده و شرط انجام نگرفته، مشروط له حق فسخ عقد را دارد ولی اگر بعد از قبض، مال مرهونه تلف شود شرط محقق شده و مشروط له حق فسخ نخواهد داشت. حال اگر تلف در اثر فعل راهن، مرتهن یا ثالثی باشد متلف باید بدل بدهد و بدل آن مال، قهراً رهن خواهد بود ولی اگر تلف مستند به فعل هیچ کس نباشد یا در اثر آفات سماوی باشد، مشروط له حق مطالبه بدل را ندارد.

6- معامله فضولی بدلیل فقدان سمت، اذن و اختیار غیر نافذ است.

- معامله صوری بدلیل فقدان قصد، باطل است.

-معامله اکراهی بدلیل عیب رضا، غیرنافذ است.

-معامله اجباری بدلیل فقدان قصد، باطل است.

-معامله مجنون بدلیل حجر حمایتی، باطل است.

-معامله عین ماترک قبل از پرداخت دیون متوفی، بدلیل حمایت از حقوق اشخاص ثالث، غیرنافذ است.

-اقاله ضمان بدلیل حفظ حقوق اشخاص ثالث، غیرنافذ است.

-اقاله نکاح و وقف بدلیل مغایرت با نظم عمومی، باطل است.

7- در صورتی که زن در هنگام نکاح دائم، مهری برای خود تعیین نکرده و تعیین آنرا به کارشناس محول کرده باشد، هنگامی که کارشناس مهری را برای زوجه تعیین نمود آن مهر، مهرالمسمّی می­باشد. بنابراین زوجه در هنگام مطالبه باید درخواست مطالبه مهرالمسمّی بدهد.

مولف : خانم دکتر میترا ضرابی

منبع : وکالت دات اینفو